Genler kanserli hücreleri yenmek için kodlanacak

Kanserli hücrelerin yayılmasını önlemek ve sağlıklı olanlara zarar vermeden yok edilmesi amacıyla Türkiye’den ve Fransa’dan bilim insanları bir araya geldi. “Parametre Belirsizliği Altında Hücre İçi Ağların Modellenmesi, Analizi ve Optimal Kontrolü”başlıklı araştırma başlatan biokimyacılar, elektrik elektronik mühendisler, matematikçiler genlerin birbirleriyle etkileşimini inceleyerek, kansere karşı kullanılan ilaçların sağlıklı hücrelere zarar vermeden alınmasının yollarını bulmayı amaçlıyor.

Türkiye’den İzmir Ekonomi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü ve Elektrik – Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cüneyt Güzeliş’in yürütücülüğünde gerçekleştirilen projede, Fransa’dan Sorbonne, Paris Est ile Kuzey Paris Üniversitelerinden ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nden bilim insanları genlerin birbiriyle olan etkileşimini kontrol edecek yöntemler üzerinde çalışıyor.

‘Nihai amaç kanser ilacı’

Araştırma hakkında bilgi veren Prof. Dr. Güzeliş, gelecek süreçte yeni araştırmalara temel oluşturmayı hedeflediklerini belirterek, “Nihai amaç kanser için ilaç üretilmesidir. Araştırmamızda, genlerin birbirleriyle etkileşimlerinde davranış biçimlerini inceliyoruz. Hücrenin bir ilacı içine alıp almamasını gen karar veriyor. Kanser tedavisinde de belirli genleri etkisiz hale getirmeyi ya da bazı genleri etkin değilse etkin hale getirmeye çalışıyoruz. ‘Genlerin birbirleriyle etkileşimlerini nasıl kontrol ederiz’ sorusunun yanıtı üzerinde duruyoruz” dedi.

‘Kanserli hücre ilacı alsın, sağlıklı hücre korunsun’

Hücrenin kendisini korumaya odaklandığını, böylece ilacı da kabullenmediğini kaydeden Prof. Dr. Güzeliş, kanserli hücrenin ilacı alırken, sağlıklı olanın korunmasına yönelik çalışma içinde olduklarını söyledi. Çalışmalarını, gen haritası tamamen bilinen tek canlı olan kolibasili üzerinde gerçekleştirdiklerini belirten Prof. Dr. Güzeliş, “Farklı disiplinlerden gelen bilim insanları olarak konuya odaklandık. Matematiksel olarak inceliyoruz, biyokimyacı hangi tarafa bakmamız gerektiğini söylüyor, biz mühendisler de problemi ele alıyoruz. Günümüzde artık farklı disiplinler birarada çalışmak zorunda. Böylelikle de yeni disiplinler ortaya çıkıyor” diye konuştu.

Kanserli hücrelerin yayılmaması ya da yok olması amacıyla genlerin harekete geçirilmesinin amaçlandığı projede 1 yılı geride bıraktıklarını anlatan Prof. Dr. Güzeliş, araştırmacıların kendi öngörülerini deneylerle doğrulama yoluna gideceğini bildirdi. Projenin TÜBİTAK ve Fransa’dan CNRS ortaklığında yürütüldüğünü aktaran Prof. Dr. Güzeliş, uluslararası bilimsel yayın yaparak da bir model ortaya koyduklarını, araştırmanın temellerini attıklarını ifade etti.