Tatilde dijital dünya çocukları yutmasın

İlk ve orta öğretim için son zil çaldı ve yaklaşık 16 milyon öğrenci, ara tatile çıktı. Aileler, zaman zaman tatil döneminde dijital dünyanın çocuklarını yutacağı korkusu ile yüzleşiyor. Uzmanlar, tatil dönemini ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişimin güçleneceği bir fırsat olarak değerlendiriyor. Bu dönemde çocukların, programlarının bozulduğunu belirten uzmanlar, beslenmelerine ve bilgisayarda uzun vakit geçirmemelerine dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2013 yılı 6-15 yaş grubu çocuklarda bilişim teknolojileri kullanımı ve medya konulu araştırmasına göre bilgisayar kullanımı ortalama 8 yaşında, internet kullanımı ise 9 yaşında başlıyor. Çocukların yüzde 45,6’sı hemen her gün internet kullanıyor, yüzde 92,5’i hemen her gün televizyon izliyor. Bir hafta içerisinde çocukların yüzde 38,2’si interneti 2 saate kadar, yüzde 47,4’ü 2-10 saat arasında, yüzde 11,8’i de 11-24 saat arasında, yüzde 2,6’sı ise 24 saatin üzerinde kullanıyor.

Daha iyi aile-çocuk iletişimi için…

Bugünün yetişkinlerinin hiç tecrübe etmediği bir şekilde, günümüz çocuklarının, dijital bir dünya içerisinde büyüyüp geliştiğine işaret eden İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) İletişim Fakültesi Dekan V. Doç. Dr. Ebru Uzunoğlu, ailelerin zaman zaman endişelendiğini ifade etti. Doç. Dr. Ebru Uzunoğlu, “Özellikle okulların tatile girmesi ile derslerden bunalan öğrencilerin tüm tatil boyunca kendilerini bu medya dünyasına hapsettiğine tanık olabiliyoruz. Bu noktada çocukların ve gençlerin aileleri ile nasıl bir iletişim içerisinde olacakları, kişilik gelişimleri için çok önemlidir. Çocuklarımızın tabletlerden bilgisayarlara, oyun konsollarından cep telefonlarına, pek çok medya aygıtının oluşturduğu bu dijital kültür içerisinde nasıl hayatlar yaşadıkları sorusu ebeveynleri zaman zaman endişelendirebiliyor” dedi.

Ortak üretim hazzı!

Ebeveyn-çocuk ilişkisinde iletişimin gücüne dikkat çeken Doç. Dr. Uzunoğlu, dijital bir dünya içerisinde yaşayan genç ve çocukların en ayırt edici özelliklerinden birinin aslında dâhil olma isteği olduğunu kaydederek, şunları söyledi:

“Bu gerçeğin bilinci ile çocuklarımızı süreçlere dâhil etmeyi, onlara hazır yapılmış bir şeyler sunmak yerine onlarla birlikte yaparak ortak-üretim hazzını hissettirmeyi öğretmemiz gerekmektedir. Yetişkinlerin, çocukları için ebeveyn olmayı bırakarak ‘gerçek aile’ olmayı öğrenmesi, iki kuşak arasında sağlıklı iletişim kanallarının açılması için çok faydalı olacaktır. Şunu unutmamak gerekir ki sağlıklı iletişimin temeli monolog; tek yönlü, didaktik değil; diyalog ‘çift yönlü’, ortak fayda anlayışı üzerine kuruludur.”

‘Tatilde de eğlenerek sağlıklı beslenebilirsiniz’

İzmir Ekonomi Üniversitesi Tarımsal Teknoloji ve Gıda Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nazan Turhan ise, çocukların tatil döneminin rahatlığında beslenme alışkanlıklarında değişiklikler olduğunu bildirerek, ailelere bu süreçte kahvaltı düzeninin korunmasına dikkat etmeleri uyarısında bulundu. “Bağışıklık sistemi için de çocuğun dengeli ve yeterli beslenmesi önemlidir. Her yemekte mutlaka temel besin gruplarından; et, süt, sebze ve meyve, tahıl, olmalı ve dengeli tüketilmelidir. Ara öğünlerde ise abur cubur tüketilmesi yerine taze sıkılmış meyve suyu, meyveli süt, ballı yoğurt, sandviç, ceviz, badem ve fındık gibi kuruyemişler tüketilebilir” diye önerilerde bulunan Prof. Dr. Turhan, ara öğünlerin ana yemek saatlerine yakın olmaması gerektiğini belirtti.

Besinler ödül değildir…

Tatil döneminde besinlerin ödül olarak kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Turhan, “Dışarıda daha fazla yemek yenmekte ve fast-food tipi ürünler tercih edilmektedir. Yemekler ödül veya ceza olarak kullanılmamalıdır. Çocuğa beslenme eğitimi verilmeli, hangi besinleri neden yemesi gerektiği açıklanmalıdır ve aileler bu konularda hem-fikir olmalı ve istikrarlı davranmalıdır” diye konuştu.

Birlikte Spor Yapın…

Tatilde bilgisayar ve televizyon başında fazla vakit geçiren çocuklarda hareketin azaldığına değinen Prof. Dr. Turhan, sporla ilgili şu tavsiyelerde bulundu:

“Çocuğunuzu düzenli spor yapmaya teşvik etmek, bunun onda bir yaşam şekli haline gelmesini sağlamak ona verebileceğiniz en büyük hediyedir. Ancak unutmayın ki çocuklar çoğunlukla anne ve babalarını örnek alırlar. Bu nedenle hem siz spor yapın, hem de onun yapmasına olanak hazırlayın.”

İzmir Ekonomi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekan V. Doç. Dr. Ebru Uzunoğlu’nun ailelere tatil önerileri;

1. Ailelerin tatilleri çocuklarıyla sağlıklı bir iletişim kurmak için bir fırsat olarak görülmelidir.  Birlikte uzun vakitler geçirilen bu dönemde, çocuğun sosyal çevresiyle kuracağı iletişime model olacağı gerçeği göz önünde bulundurularak, onlarla ve diğer aile fertleriyle kurulan iletişime ayrı bir özen gösterilmelidir.
2. Aileler çocuklarıyla birlikte geçirecekleri tatilleri çocuğun yaşı, cinsiyeti ve kişilik özelliklerini göz önünde bulundurarak planlamalıdır.
3. Bu tatil sürecinde çocuğunuzun ders notlarının ve başarısının ne olursa olsun sizinle olan iletişiminde tek belirleyici faktör olmadığı gösterilmelidir.
4. Gelişen teknolojinin etkilerinin her ne kadar olumlu yönleri olsa da, ebeveynler tatil süresince çocuklarıyla kuracağı yüz yüze iletişime önem vermelidirler. Cep telefonu, tablet, bilgisayar başında geçirilen uzun saatlerin bir bağımlılığa dönüşmemesine dikkat edilmelidir.
5. Çocukların yaşıtları ile sosyalleşmesi zihinsel ve fiziksel gelişimin önemli bir parçası olarak görülebilir. Bu sebeple, çocuklarımızın özellikle ev dışı ortamlarda yaşıtlarıyla sosyalleşebileceği fırsatlar yaratılmalıdır.

İzmir Ekonomi Üniversitesi Tarımsal Teknoloji ve Gıda Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nazan Turhan’ın ailelere tatil önerileri;

1. Hamburgerin yanında patates, cips yerine salata, gazlı içecekler yerine ayran, meyve suyu, süt içmesini sağlayın.

2. Birlikte mutfağa girin. Emek verdiği bir yemeği daha kolay ve severek yiyecektir. 
3. Hamurlu ve şerbetli tatlılar yerine meyve tatlıları veya sütlü tatlıları tercih etmesine özen gösterin.

4. Çocuklarınıza ara öğünlerde poğaça, börek, kek, kurabiye, meyve nektarı gibi besinler vermeyin.

5. Televizyon izleme, bilgisayar başında geçirilen vakit, teknolojik oyunların oynanması için ayrılan zamanlara belli sınırlar getirin.